Καρκίνος ή κακοήθες νεόπλασμα- Σοβαρότατη και θανατηφόρα πάθηση κάθε ζωντανού οργανισμού, η οποία χαρακτηρίζεται από άσκοπο και αχαλίνωτο πολλαπλασιασμό ενός ή περισσοτέρων κυττάρων του τα οποία ξεφεύγουν από την κανονική τους λειτουργία με κατάληξη την δική τους καταστροφή και των ιόντων του οργανισμού. Ο καρκίνος είναι η δεύτερη κατά σειρά αιτία θανάτου στον σύγχρονο άνθρώπο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διεθνούς Έρευνας Καρκίνου, περίπου 30-40% των καρκίνων μπορεί να προληφθεί με τις κατάλληλες διατροφικές πρακτικές. Από την αρχαιότητα, ο Ιπποκράτης είχε ήδη προαισθανθεί αυτόν τον παράγοντα όταν παρέδιδε στους μαθητές του τον διάσημο αφορισμό του 'Ας είναι η τροφή το μοναδικό θεραπευτικό σου μέσο!".
Δυστυχώς όμως, εμείς έχουμε απομακρυνθεί απο αυτήν την οδό. Χωρίς να αρνούμεθα καθόλου τις εξαιρετικές θεραπευτικές δυνατότητες που μας προσφέρει σήμερα η φαρμακοβιομηχανία του εικοστού πρώτου αιώνα, δεν είναι φρόνιμο να ανακαλύψουμε εκ νέου αυτές τις βάσεις της υγείας?
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι έρευνες που αφορουν την διατροφή και τον καρκίνο γνωρίζουν στις ημέρες μας μια σημαντική ανάπτυξη.
Για παράδειγμα, το Διεθνές Κέντρο Έρευνας κατά του Καρκίνου εκτιμά ότι είναι δυνατόν να μειωθεί κατα 30% ο καρκίνος του οισοφάγου, και κατά 80% ο καρκίνος του φάρυγγα και του στόματος, με τη καθημερινή κατανάλωση 200 γραμμαρίων πράσινων λαχανικών και εσπεριδοειδών.
Μία από τις σημαντικότερες προόδους της νεότερης ιατρικής είναι η γνώση των παραγόντων που προδιαθέτουν για την εμφάνιση αυτής της ασθένειας, τους καλούμενους παράγοντες κινδύνου.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ- ΦΥΣΙΚΟΙ
- υπεριώδεις ακτίνες
- υψηλή θερμοκρασία
- σκόνη φθορίου
ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ- ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ
- παλιές ουλές από εγκαύματα
- πληγές που δεν επουλώνονται
ΧΗΜΙΚΟΙ
- Κίτρινο βουτύρου
- χρωστικές, ρουζ χειλιών
- εισπνοή χρωμίου, νικελίου, ασβεστίου
- επαγγελματικοί (καπνοκαθαριστές)
ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ
- ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΟΙ
- ΟΡΜΟΝΙΚΟΙ-Παχύσαρκα άτομα (καρκίνος ήπατος, εντέρου, ουροποιητικού συστήματος)
- Διατροφή ΄Ελλειψη βιταμίνης Β12, ριβοφλαβίνης, χολίνης, λευκωμάτων (καρκίνος ήπατος και στομάχου)
- Κληρονομικότητα
Κάποιοι παράγοντες από αυτούς έχουν γενετική προέλευση και σχετίζονται με τις συμπεριφορές. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε αυτούς τους δεύτερους παράγοντες, διότι χάρη σε αυτούς έχουμε τη δυνατότητα να επηρεάσουμε το πεπρωμένο μας. Για την διατροφή γνωρίζουμε τα λιγότερα ο ρόλος της όμως είναι πολύ σπουδαίος. Σύγχρονες έρευνες στον τομέα υγείας εξετάζουν με μεγάλη προσοχή τον ρόλο της διατροφής στην εξέλιξη και παρεμπόδιση του καρκίνου. Σύμφωνα με τη μελέτη της Δρος Κούσμιν, η οποία υπήρξε πρωτοπόρος στην έρευνα και μελέτη της σχέσης ανάμεσα στη διατροφή και στον καρκίνο η εμφάνιση του καρκίνου αποτελεί
'Μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού που έχει υποστεί συνθήκες μη φυσιολογικές για λόγους κατά βάση διατροφικούς και περιβαλλοντικούς.'' Δρ Κουσμίν (1904-1992)
Είναι αλήθεια ότι ο καπνός σκοτώνει, αλλά το ίδιο ισχύει για τα σάκχαρα, για το άσπρο ψωμί, για τη σοκολάτα και για τα ζωικά λίπη.
ΤΟ 30% ΤΩΝ ΚΑΡΚΙΝΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΙΑΤΟ ΜΑΣ!.
Είναι από όλους παραδεκτό ότι δίαιτες πλούσιες σε φυτικές ίνες που περιέχουν δηλαδή πολλά φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς προφυλάσσουν από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Γιαυτό επιλέγουμε
1.Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες και χαμηλής περιεκτηκότητας σε λίπος
- Δημητριακά ολικής άλεσης
- Λαχανικά και φρούτα
- Ψάρι
- Κοτόπουλο χωρίς πέτσα
- Γάλα, γιαούρτι και τυρί χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος
Σύμφωνα με το διεθνές κέντρο έρευνας κατά του καρκίνου 200γρ πράσινων λαχανικών και εσπεριδοειδών ημερησίως προλαμβάνουν κατά 30% τον καρκίνο οισοφάγου και 20% τον καρκίνο φάρυγγος.
Αντίθετα αποφεύγουμε
2. Τρόφιμα πλούσια σε λίπος και πτωχά σε ίνες
- Κρέας υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος
- Κοτόπουλο με πέτσα
- Τηγανιτά
- Βούτυρο, μαργαρίνη, μαγιονέζα, σάλτσες
- Γαλακτοκομικά υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος
- Παστά, καπνιστά, ψημένα στα κάρβουνα
Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει λιγότερα λιπαρά και κυρίως φρούτα, λαχανικά δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Καθημερινά ο οργανισμός μας έχει να αντιμετωπίσει συνεχείς επιθέσεις από βλαβερά μόρια που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Αυτές οι ρίζες κυκλοφορούν σε όλο το σώμα βλάπτοντας τα υγιή κύτταρα, οδηγούν στην γήρανση και είναι δυνατόν να προκαλέσουν καρκίνο. Έτσι η προνοητική φύση έχει προικίσει τα φρούτα και τα λαχανικά με προστατευτικές ουσίες που ονομάζονται αντιοξειδωτικά. Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών είναι να εμποδίζουν την εμφάνιση ελευθέρων ριζών και να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα πριν προκαλέσουν βλάβες.
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ
ΑΣΠΙΔΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
- Κουνουπίδι
- Μπρόκολο
- Λαχανάκια Βρυξελλών
- Σκόρδο
- Κρεμμύδι
- Σόγια
- Ντομάτα
- Τσάι
Τα λαχανικά των σταυρανθών εμποδίζουν την ενεργοποίηση των καρκινογόνων ουσιών και προλαμβάνουν την εμφάνιση καρκίνου οισοφάγου, στόμαχου ήπατος, παχέος εντέρου. Περιέχουν δύο ουσίες, την σουλφοραφάνη και ινδόλη, ουσίες που προλαμβάνουν τον καρκίνο του μαστού. Η ινδόλη 3 αναστέλλει την έκκριση μιας γλυκοπρωτείνης ΜΒ4 που εμπλέκεται στην διαδικασία της καρκινογένεσης του μαστού.
Το σκόρδο και το κρεμμύδι περιέχουν ενώσεις θείου που αντιτίθενται την εξέλιξη διαφόρων όγκων (του οισοφάγου, του ήπατος και του παχέος εντέρου).
Η σόγια περιορίζει την εξέλιξη καρκινικών όγκων εμποδίζοντας την αύξηση των γειτονικών αιμοφόρων αγγείων. Η τομάτα είναι πλούσια σε λυκοπένιο και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου όλων των ειδών. Ειδικά για τον καρκίνο του προστάτη η τομάτα μειώνει την εμφάνιση καρκίνου κατά 33%. Το πράσινο τσάι αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό και προστατεύει από τον καρκίνο παχέος εντέρου.
Η διατροφή σχετίζεται από έρευνες με το 40% των καρκίνων στους άνδρες και το 60% στις γυναίκες.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
- Λίπος και λιπαρά τρόφιμα
- Παστά και καπνιστά τρόφιμα
- Πρόσθετα τροφίμων
- Οινοπνευματώδη
- Παχυσαρκία
1. Λίπος και λιπαρά τρόφιμα
Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας λίπους αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη.
Σε μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή το ποσοστό του λίπους δεν πρέπει να ξεπερνά το 30% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Μεγάλη σημασία έχει η μείωση του ζωικού λίπους. Μειώστε το κρέας, το βούτυρο, τις σάλτσες, τα γλυκά και τα πλούσια σε λίπος γαλακτοκομικά προϊόντα.
2. Παστά και καπνιστά τρόφιμα
Πολλά καπνιστά περιέχουν νιτρικά τα οποία είναι χημικές ενώσεις που προστίθενται κατά την επεξεργασία των τροφίμων. Στο έντερο τα νιτρικά συνδέονται με τις πρωτεΐνες και σχηματίζουν νιτροζαμίνες οι οποίες προκαλούν καρκίνο στομάχου και οισοφάγου.
3. Πρόσθετα τροφίμων
Υπάρχουν σήμερα περισσότερα από τριακόσια είδη φυσικών και συνθετικών πρόσθετων. Αυτές οι ουσίες προστίθενται κατά κανόνα στη διάρκεια της προετοιμασίας, της επεξεργασίας του προϊόντος ή ακόμη και την ώρα της προετοιμασίας, της μεταφοράς ή της αποθήκευσης.
Επιτρέπουν την επιμήκυνση του χρόνου ζωής των τροφίμων, την βελτίωση της εμφάνισής τους [χρωστικές ουσίες] ή ακόμη και την βελτίωση της γεύσης τους. Τα αντιοξειδωτικά Ε320 και Ε321 που μπορεί να περιέχονται σε λάδια για τηγάνισμα, σε μαργαρίνες με χαμηλά λιπαρά, σε τσίχλες, σε έτοιμες σούπες σε φακελάκια, ή ακόμη και σε φιστίκια, είναι ύποπτα για την εμφάνιση όγκων, αν χρησιμοποιούνται σε σχετικά υψηλές δοσολογίες. Πρέπει να εξετάζουμε λοιπόν τα τρόφιμα προσεκτικά και να μην σκάβουμε τον τάφο μας με το πιρούνι μας.
4. Οινοπνευματώδη
Υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στην στοματική κοιλότητα, στον οισοφάγο, στο ήπαρ, στους μαστούς και στο πάγκρεας.
5. Παχυσαρκία
Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, της ουροδόχου κύστης, του μαστού, της μήτρας. Η παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου, όπως π.χ. καρκίνο των ωοθηκών, του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καρκίνο του εντέρου, του ενδομητρίου, των νεφρών και του οισοφάγoυ. Ο καρκίνος του παγκρέατος προκαλείται από την παχυσαρκία και από το πλεόνασμα ινσουλίνης που οφείλεται στην κατανάλωση άσπρου ψωμιού και ζάχαρης. Η συσσώρευση λίπους στην κοιλιά που οδηγεί σε αύξηση της περιμέτρου της είναι ιδιαίτερα νοσηρά για τον ανθρώπινο οργανισμό διότι παράγει ουσίες βλαβερές για τον οργανισμό οι οποίες σχετίζονται με διάφορες μορφές καρκίνου.
Τρόφιμα που δρουν ως προστατευτικοί για την υγεία παράγοντες εκτός από την διαιτητική ίνα, περιέχουν και θρεπτικά συστατικά (Βα, Ββ-καροτίνη, Βc και χημικά συστατικά των σταυρανθών) που εμποδίζουν την ανάπτυξη συγκεκριμένων μορφών καρκίνου.
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
- Δημητριακά ολικής αλέσεως
- Λαχανικά
- Φρούτα
- Όσπρια
- Αμυλώδη λαχανικά
- Λαχανικά του γένους σταυρανθών (Μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών, ραπανάκι, λάχανο)
ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Οι πιο γνωστές καρκινογόνες ουσίες είναι:
- Νιτροζαμίνες
- Χρωστικές ουσίες και γλυκαντικά
- Καπνιστά προϊόντα
- Πρόσθετες ουσίες
Είναι χημικές ουσίες όπως κατάλοιπα γεωργικών φαρμάκων, πρόσθετα τροφίμων, ατμοσφαιρικοί ρύποι και ουσίες που περιέχονται στο νερό. Κάποιες από αυτές προκαλούν μεταλλάξεις και είναι καρκινογόνες.
Οι νιτροζαμίνες είναι ουσίες που προσδίδουν την γνωστή ροζ απόχρωση στα σαλάμια, ζαμπόν και ορισμένα τυριά.
Η ζαχαρίνη ευνοεί την εμφάνιση καρκίνων για αυτό η χρήση της στην διατροφή περιορίστηκε με αντίστοιχους κανονισμούς.
Τα καπνιστά κρέατα και ψάρια έχουν ισχυρή καρκινογόνο δράση λόγω της παρουσίας τοξικών βλαπτικών ουσιών, των βενζοπυρηνίων στο δέρμα των προϊόντων.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΡΚΙΝΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: ΜΥΘΟΣ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ?
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Μπορούμε να μειώσουμε σε όχι αμελητέο ποσοστό τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων καρκίνων χρησιμοποιώντας την διατροφή μας.
ΠΩΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ?
- Παρεμποδίζει τον σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών
- Μετατρέπει τις ουσίες που προκαλούν καρκίνο σε αβλαβείς ενώσεις
- Επιβραδύνει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων
- Πρέπει να γνωρίζουμε ότι καμία τροφή δεν είναι από μόνη της σατανική. Πρέπει απλά να περιορίσουμε την υπερβολική κατανάλωση ή να μειώσουμε την πρόσληψη ορισμένων τροφών και όχι να τις απαγορεύσουμε.
ΕΠΤΑ ΧΡΥΣΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
- Τρώτε ισορροπημένα και με ποικιλία
- Τρώτε περισσότερα φρούτα και λαχανικά
- Λιγότερο κρέας, λιγότερα ζωικά λίπη, περισσότερο ψάρι
- Τρώτε λιγότερο αλάτι
- Καταναλίσκετε λιγότερα ‘απλά’ ζάχαρα
- Πίνετε οινόπνευμα σε μικρές ποσότητες
- Δίνετε έμφαση στη καλή συντήρηση και στον καλό τρόπο μαγειρέματος των τροφών
Συμπερασματικά. Δεν μπορούμε να προστατευθούμε 100 % από τον καρκίνο, αλλά σίγουρα μπορούμε να ελέγξουμε πολλούς από τους παράγοντες που αυξάνουν την εμφάνιση του. Έχουμε ευθύνη απέναντι στον εαυτό μας και πρέπει να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για την προστασία του.
Πηγή: Παρουσίαση στο 8ο Συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας Δυτικής Ελλάδας με θέμα «Η πρόληψη του καρκίνου και των καρδιαγγειακών νόσων αποτελεί κοινό μοντέλο;» στις 22 & 23 Μαρτίου 2013 από την Ιουλιέττα Παπαπολυχρονιάδου, BSc Pharmaceutical Science, London Metropolitan University, Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας.